Życie zwierząt i roślin w lesie, a także prace leśników wyznaczają kolejne pory roku. W zależności od miejsca, czy są to góry, czy pomorze inaczej będzie wyglądało nadejście wiosny. Przyroda bowiem ma własny rytm, zależny od pory roku i terenu. Jednak są zwiastuny wiosny, które możemy zauważyć na terenie prawie całej Polski. Oto kilka z tych najważniejszych.
10 LEŚNYCH ZWIASTUNÓW WIOSNY
- Powroty ptaków: żurawi, gęsi, łabędzi, czajek, bocianów i wielu innych. Można je spotkać najczęściej przy rzekach i terenach podmokłych łąk. Bardzo prawdopodobne, że właśnie tam dostrzeżemy klucz żurawi czy gęsi i usłyszymy klangor powracających z zimowisk żurawi. Pamiętajmy jednak, aby nie płoszyć ptaków, które żerują po długiej podróży, zimie lub robią przygotowania się do okresu lęgowego.
- Wierzba, olcha, leszczyna. To jedne z najwcześniej pojawiających się zwiastunów wiosny. „Kotki”, czyli bazie wierzby oraz dłuższe i zwisające męskie kwiatostany leszczyny czy olchy. Warto spróbować podpłomyków z męskich kwiatostanów leszczyny. Wystarczą roztarte kwiatostany (pyłek i płatki należy oddzielić od szypułek), mąka, woda i sól do smaku. Kwiatostany żeńskie leszczyny mają charakterystyczne czerwone znamiona słupków, przypominają pąki liści, to z nich powstaną orzechy laskowe.
- Mrówki wychodzą z podziemnej części mrowiska, która jest dużo większa niż kopiec widoczny na powierzchni, po czym wygrzewają się na słońcu i schodzą w głąb mrowiska by oddać ciepło i ogrzać je. Mrówki także naprawiają mrowisko po zimie, które mogło ucierpieć przez większe zwierzęta szukające pożywianie jak: dziki i borsuki. Każda z mrówek pełni określone role, część z nich znosi budulec do uzupełnienia mrowiska – igły, fragmenty patyków i kory, suche liście, a inne polują, czy zbierają martwe szczątki zwierząt. Zdarzają się również walki mrówek z różnych kolonii.
- Przebiśniegi wyrastają z cebulek, dlatego możliwe jest ich tak wczesne kwitnienie. Zdarza się dość często, że zgodnie z nazwą przebijają się przez śnieg. Kwiaty są zapylane głównie przez pszczoły, a nasiona rozsiewane przez mrówki. Jest to roślina częściowo chroniona, więc jej wykopywanie jest zakazane. Jednak cebulki przebiśniegów można kupić w sklepie i posadzić w ogródku.
- Wawrzynek wilczełyko kwitnie bardzo wcześnie, w niektórych regionach kraju już w lutym, jeszcze przed rozwojem liści. Kwiaty różowej barwy wyrastają gęsto na szczytach gałązek, a ich nektar jest jednym z pierwszych pokarmów pszczół i motyli. Wawrzynek wilczełyko jest to roślina silnie trująca i jednocześnie lecznicza. Dorasta nawet do 1 m wysokości. Najczęściej można ją spotkać w żyznych, cienistych lasach liściastych i zaroślach przy brzegach rzek. Objęty jest ochroną częściową.
- Przylaszczki pospolite, kwitnąca na niebiesko w marcu i kwietniu roślina, choć zdarzają się kwiaty różowe i białe. Rozmnażają się dzięki mrówkom lub przez kłącza. Są długowieczne potrafią dożywać nawet do 100 lat. Można je spotkać w lasach liściastych.
- Czosnek niedźwiedzi. Wiosną w lesie pojawiają się rośliny, które można wykorzystać w kuchni jako dodatek do potraw, ze względu na smak ale też na zawartość substancji leczniczych, mikroelementów i witamin. Czosnek niedźwiedzi jest pod ochroną i nie można go zrywać z miejsc, gdzie naturalnie występuje, ale możemy poszukać jego wersji ogrodowej. Oprócz czosnku niedźwiedziego do sałatek i twarogów doskonale nadają się także takie rośliny jak czosnaczek pospolity, rzeżucha gorzka czy młodziutka pokrzywa. Rośliny te rosną na skrajach żyznych lasów.
- Dzięcioły stuka w drzewa w poszukiwaniu owadów, szczególnie tłustych larw, uderza w drzewo z boku, odłupując jego kawałki. Podobnie uderza w drzewo wykuwając dziuple, ponieważ prawie dzięcioły gnieżdżą się w samodzielnie przygotowanych dziuplach. Dzięcioł wprowadza suchy sęk, czy gałęzie w wibracje i jest daleko słyszalne pełni to taką samą funkcję jak śpiew innych ptaków, czyli znaczy terytorium i przywabia samicę. Każdy gatunek dzięcioła inaczej wybija werble, a nawet robią to samice niektórych gatunków.
- Ropuchy i żaby. Wiosną płazy wychodzą z zimowisk i udają się do małych, płytkich i szybko nagrzewających się zbiorników wodnych, ponieważ impulsem do godów jest odpowiednia temperatura wody. Ropuchy szare do wody wchodzą tylko w okresie godów. W kwietniu można również odnaleźć miejsce godów żab moczarowych i obserwować „niebieskie żaby”, czyli samców żaby moczarowej.
- Wiosenne grzyby, czyli smardze, piestrzenice i czarki. Jedne z pierwszych wiosennych grzybów, czyli smardze są jadalne, ale i chronione, więc nie można ich zbierać ze stanowisk naturalnych. Natomiast obserwować można inne interesujące grzyby – piestrzenice, jednak należy pamiętać że są one trujące. Najczęściej spotykana to piestrzenica kasztanowata (częściej w lasach o podłożu piaszczystym) i piestrzenica olbrzymia (w widnych lasach liściastych). Wiosenne grzyby o ciekawym wyglądzie to czarki szkarłatne lub austriackie, które rosną na resztkach drzew w wilgotnych lasach.
WIOSENNE PRACE LEŚNE
Wiosna to pracowity czas dla leśników. Sadzonki (młode drzewka), które do tej pory znajdowały się na szkółce leśnej, teraz są wyjmowane z ziemi, przeliczane, układane w pęczki i zabezpieczone przed przesychaniem w przechowalni sadzonek tzw. „zimnym dole”. Służba Leśna odbiera sadzonki ze szkółki i rozwozi na wcześniej przygotowane powierzchnie, które po posadzeniu drzewek staną się uprawą leśną. Sadzenie młodych drzewek nie jest jednak łatwym zadaniem. Miejsce pod sadzenie musi być starannie przygotowane, korzenie odpowiednio ułożone, drzewko posadzone nie za płytko i nie za głęboko. Jednak przede wszystkim drzewko musi otrzymać odpowiednią ilość wody poprzez opady wiosenne, aby mogło się jak najlepiej rozwijać jednak leśnicy na to już nie mają wpływu. Mają wpływ natomiast na jakość sadzenia, dzięki której drzewka będą mogły w pełni wykorzystać wilgoć uwięzioną po zimie w ziemi.